Karta kierowcy – czym jest, jak wyrobić?

Jedną z zasad zwiększających bezpieczeństwo w transporcie ciężarowym jest ewidencjonowanie czasu pracy kierowców. Od wielu lat obowiązkowym wyposażeniem każdego pojazdu o DMC powyżej 3,5 tony jest tachograf. W przypadku jego nowoczesnej, cyfrowej wersji, dane m.in. o prędkości i czasie pracy są rejestrowane na karcie kierowcy. Czym jest ten dokument, jak go wyrobić i jaki jest tego koszt? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w dalszej części – sprawdź!

Krótka historia obowiązku montażu tachografów

Pionierem z punktu widzenia rejestrowania czasu pracy kierowców zawodowych są Niemcy. Tachografy pojawiły się tam już w roku 1952 (auta o DMC powyżej 7,5 tony). Powodem była rosnąca liczba wypadków powodowanych przez pracowników firm transportowych. Z biegiem czasu kolejne kraje zaczęły uznawać, że takie wyposażenie powinno być obowiązkowe.

Na terenie Unii Europejskiej ujednolicone przepisy w tym zakresie zaczęły obowiązywać od roku 1985. Polska, nie będąc wtedy członkiem UE, ustanowiła własne prawo na początku lat 90. ubiegłego stulecia. Ciekawostką jest fakt, że Stany Zjednoczone wyjątkowo długo zwlekały z taką decyzją. Tam obowiązek ten pojawił się całkiem niedawno, gdyż 18 grudnia 2017 roku.

Czym jest karta kierowcy i kiedy konieczne jest jej wyrobienie?

Jeszcze do 30 kwietnia 2006 roku w ciężarówkach montowano tzw. tachografy analogowe. Zapisują one dane na papierowych tarczkach, których zapas każdy kierowca musiał mieć przy sobie. Urządzenia te były jednak bardzo podatne na manipulacje. Bez większego wysiłku dało się zaburzyć ich pracę. W efekcie wiele osób i tak nie przestrzegało czasu pracy.

Rewolucja zaczęła się 1 maja 2006 roku, od kiedy to każdy nowy pojazd ciężarowy musi być wyposażony w tachograf cyfrowy. Te urządzenia zapisują dane w formie elektronicznej w chipie. Znajduje się on na plastikowej karcie, która formą i rozmiarem przypomina te znane z banków. To właśnie do tych pojazdów potrzebne jest wyrobienie karty kierowcy. W urządzeniach znajduje się dedykowany slot, do którego należy ją włożyć przed rozpoczęciem pracy.

Co warte podkreślenia, nie ma obowiązku wymiany tachografów z analogowych na cyfrowe i stosowania kart. Dotyczy to aut zarejestrowanych pierwszy raz przed 1 maja 2006 rokiem. Robi się to tylko wtedy, gdy stare urządzenie się zepsuje i trzeba zamontować nowe. Jednak są dwa wyjątki od tej zasady. Urządzenie cyfrowe musi być w każdym:

• pojeździe o masie powyżej 12 t, który jest wykorzystywany do przewozu towarów,

• autobusie o DMC powyżej 10 t (minimum 9 miejsc dla podróżnych, wliczając w to kierowcę).

Jak wyrobić kartę kierowcy i jaki jest jej koszt?

W naszym kraju za wydawanie tych dokumentów jest odpowiedzialna Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW). Aby ją otrzymać, trzeba nie tylko złożyć odpowiedni wniosek. Jest także obowiązek wniesienia opłaty. Karta kierowcy kosztuje obecnie 172,20 zł (140 zł netto). Nieco więcej zapłacisz za dokument wyrabiany dla przedsiębiorcy. Jest on wykorzystywany do bezpiecznego gromadzenia danych o czasie pracy zatrudnionych kierowców. W tym przypadku cena wynosi 282,90 zł (230 zł netto).

Wyrobienie karty poprzedza wypełnienie wniosku i wysłanie go listem do PWPW. Możesz to również zrobić elektronicznie, jeśli masz założony profil zaufany. Na wniosek, którego wymaga Wytwórnia Papierów Wartościowych, składają się:

• prawidłowo wypełniony formularz,

• zdjęcie kierowcy,

• ksero obu stron prawa jazdy,

• kopia potwierdzenia wniesienia opłaty (musisz to zrobić, zanim wyślesz wniosek).

Zlecając przelew, pamiętaj o wpisaniu odpowiedniego tytułu. W przypadku kierowców musi to być imię wraz z nazwiskiem oraz PESEL bądź NIP. Natomiast właściciele firm transportowych powinni tam napisać „Opłata za kartę”, poprzedzając to numerem NIP.

Wyrobiona przez PWPW karta kierowcy jest wysyłana zwykłym listem poleconym. Oznacza to, że na przesyłkę czeka się przeciętnie od 3 do 6 dni roboczych. W internecie możesz wygodnie sprawdzić jej status.

Kiedy należy złożyć wniosek o wymianę dokumentu?

Niestety karty te nie są dokumentami bezterminowymi. Zależnie od ich rodzaju są ważne:

• do 5 lat w przypadku kierowców, jednak nie dłużej, niż do dnia, w którym kończy się ważność prawa jazdy wnioskującej o dokument osoby,

• zawsze 5 lat w przypadku przedsiębiorców.

Oznacza to, że karty kierowcy co jakiś czas trzeba wymieniać, co niestety wiąże się z dodatkową opłatą i wysyłką wniosku. Zgodnie z przepisami trzeba to zrobić na 15 do maksymalnie 60 dni roboczych przed końcem ważności.

Za manipulacje czasem pracy kierowcy grożą wysokie kary

Po wprowadzeniu tachografów cyfrowych szybko okazało się, że idea utrudnienia zakłócania ich pracy jest tylko złudnym marzeniem. Specjaliści od elektroniki bez problemu rozpracowali te urządzenia. Nierzadko wystarczył montaż niewielkiego magnesu, aby zmanipulować wskazania. Co więcej, zaczęły pojawiać się wyspecjalizowane układy elektroniczne. Ich instalacja dawała kierowcy pełną kontrolę nad tym, co i kiedy tachograf zapisuje na karcie.

W związku z tym Unia Europejska zaczęła pracować nad przepisami, które wysokimi karami mają zniechęcić do takiego działania. Nowe regulacje UE zakładają m.in.:

• do 8000 zł grzywny dla kierowcy za fałszowanie danych i manipulację wskazań urządzenia,

• podniesienie o 2000 zł kary dla przedsiębiorców.

Warto podkreślić doprecyzowanie kwestii modyfikacji tachografu. Obecnie przepisy obejmują swym zasięgiem nie tylko właścicieli ciężarówek, ale i sprzedawców takiej elektroniki. Za handel tymi urządzeniami kodeks przewiduje grzywnę, jak i karę pozbawienia wolności do 2 lat.

Zawsze pilnuj terminu ważności karty kierowcy

Jak widzisz, próba manipulowania czasem pracy całkowicie się nie opłaca. Na duże koszty możesz narazić się również wtedy, gdy zapomnisz wymienić kartę kierowcy na czas. Z tego powodu powinieneś zawsze skrupulatnie kontrolować termin jej ważności.

Uwaga! W przypadku nieważnych dokumentów jest obowiązek ich zwrotu do PWPW. Każdego kierowcę, który go nie spełni, można ukarać grzywną w wysokości do 10 tysięcy złotych! Jednak pamiętaj, że nie możesz tego zrobić wcześniej, niż po upływie 28 dni od utraty ważności. W tym okresie podczas jazdy musisz mieć starą kartę przy sobie. Może być potrzebna do wglądu w czasie kontroli drogowej.